بحران آب روز به روز در حال افزایش است. کاهش منابع آبی، گرم شدن دمای زمین و کاهش بارندگیها این نگرانی را نیز بیش از پیش میکند به طوری که برخی معتقدند تا سال ۲۰۲۵، دو سوم مردم دنیا مشکل کمبود آب را احساس خواهند کرد. با اینکه بحران آب، یک مشکل جهانی است، اما این خطر، ایران را بیشتر از سایر کشورها تهدید میکند زیرا اقلیم ایران خشک است و بحران آب در کشور ما مقداری شدید تر از متوسط جهانی است.
دکتر علی باکویی عضو هیات علمی دانشکده علوم پایه با بیان این مقدمه افزود: سرانه مصرف آب کشورهای اروپایی ۷۰-۹۰ متر مکعب و در ایران ۱۷۰ متر مکعب در سال است که این موضوع به الگوی مصرف آب در کشور ما بر میگردد و باید اصلاح شود. همچنین مصرف آب در بخش کشاورزی ایران نیز نسبت به سایر کشورها به طور قابل ملاحظهای بیشتر است. مقام معظم رهبری نیز در این راستا به موضوع اصلاح الگوی مصرف اشاره کردند هم به فرهنگ سازی های مصرفی تاکید میکنند.
وی با تاکید بر اینکه باید به دنبال روشهایی برای خروج از بحران آب باشیم، اظهار داشت: اصلاح الگوی مصرف، استفاده از روشهای جایگزین و کشف منابع جدید با استفاده از فناوریها از جمله راهکارهای مقابله با بحران آب به شمار میروند. شیرین سازی آب اقیانوسها و دریاها یکی از راه حل های رفع بحران کم آبی ست که البته بسیار پر هزینه است. کشورهایی مانند عربستان توانستهاند با ساخت مجتمعهای عظیم آب شیرین کن، آب دریا را قابل شرب کنند. همه کشورهایی که به آبهای آزاد دسترسی دارند میتوانند با استفاده از فناوری هستهای به عنوان یکی از فناوریهای کاربردی و پیشرفته برای حل بحران آب، به این مسئله ورود کنند.
استادیار گروه فیزیک اتمی-مولکولی دانشگاه با اشاره به اینکه ایران نیز از این قضیه مستثنی نیست و میبایست نیروگاههای هستهای را برای شیرین سازی آب راه اندازی کند، گفت: ایران به عنوان کشوری که با بحران کم آبی مواجه است، توان شیرین سازی آب دریا با فناوری هستهای را دارد. بر اساس اسناد بالادستی، بارها اشاره شده که باید ۲۰ هزار مگاوات برق کشور از طریق راکتورهای هستهای تامین شود و این نیروگاهها میتوانند برای شیرین سازی آب نیز بکار گرفته شود. از این رو ایران پتانسیل راه اندازی راکتورهای هستهای برای تولید برق و آب قابل شرب را دارد که در این مصوبه به آن اشاره شده است.
دکتر باکویی خاطر نشان کرد: در قلب راکتورهای هستهای، انرژی حرارتی تولید میشود و در مکانیزم این سیستم، فعل و انفعالاتی صورت میگیرد که انرژی این فعالیتها با آب خارج میشود وگرنه به مرحله انفجار میرسد. در ادامه آب گرمی که از راکتور خارج میشود به توربین باز میگردد و برق تولید میشود اما در این میان بیش از ۳۰ درصد انرژی حرارتی آب تلف میشود که این انرژی تلف شده میتواند آب قابل شربی را در اختیار قرار دهد.
وی با بیان این مطلب که ایران ظرفیت راه اندازی ۲۰ نیروگاه هستهای برای تولید برق و شیرین سازی آب دریا را دارد، ادامه داد: در واقع این ۳۰ درصد را میتوان در راستای تولید آب، به بهره برداری رساند. تولید همزمان برق و حرارت، توجیه کاملاً اقتصادی دارد زیرا از اتلاف انرژی جلوگیری میکند.
عضو هیات علمی دانشگاه افزود: فناوری هستهای، جزء فناوریهای «های تک» است. همه کشورها در راستای رسیدن به انرژی هستهای تلاش و به صورت مستقل فعالیت میکنند تا به این انرژی دست بیابند. در واقع کشورهای دارای این فناوری علاقمند انحصاری شدن فناوری در کشورشان هستند از این رو با هر کشوری که در صدد استفاده از این فناوری بطور مستقل باشد مخالفت میکنند.
دکتر باکویی با اشاره به اینکه علاوه بر پتانسیل استفاده از انرژی هستهای برای تامین آب و برق، امکان ساخت تجهیزات مورد نیاز آن نیز در کشور توسط محققان ایرانی به صورت صد درصدی وجود دارد، گفت: انرژی هستهای یک مزیت برای کشور محسوب میشود و به دلیل اینکه توانایی ساخت آن در کشور وجود دارد کشورهای انحصار طلب برای ما مرتب مانع تراشی میکنند. استفاده از فناوری هستهای برای تولید آب و برق برای کشور درآمدزایی دارد. از مازاد انرژی هستهای بعد از شیرین سازی میتوان برای گرم سازی شهرهای سرد کشور بهره برد.
وی استفاده از انرژی هستهای برای شیرین سازی آب را در کشور ضروری دانست و تاکید کرد: البته که همزمان باید مدیریت مصرف آب اصلاح شود وگرنه به تنهایی کمک کننده نخواهد بود. روند شیرین سازی آب با استفاده از راکتورهای هستهای هیچ ضرری ندارد زیرا بر اساس تقطیر در راکتور شیرین سازی میپذیرد.
دکتر باکویی در ادامه به موضوع ایزوتوپهای هستهای اشاره کرد و افزود: بحث دیگری که در حوزه فناوری هستهای مطرح است استفاده از «ایزوتوپ رادیواکتیو» برای ردیابی آبهای زیرزمینی و چشمهها است. از این رادیوایزوتوپ ها میتوان برای شناسایی منابع آبهای زیرزمینی، محاسبه حجم و عمق آنها، میزان و منشاء آلودگیها، محل تلاقی آبهای شور و شیرین و کشف چشمههای آبی زیرزمینی استفاده کرد. تکنیکهای هستهای تکنیکهای دقیق و قابل استنادی هستند. تاکنون از ایزوتوپ برای کشف آبهای زیرزمینی کشور استفاده نشده ولی راهکار بسیار خوبی است. همچنین از این روش میتوان جلوی نشت لولههای انتقال آب را گرفت زیرا این ایزوتوپ ها میتوانند نشتی آب را شناسایی کنند و این خود به تنهایی یک روش مدیریتی آب است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه استفاده از انرژیهای خورشیدی به جای سوختهای فسیلی و هستهای اولویت برای رفع بحران آبی باشد بهتر نیست، گفت: ما باید از همه راهکارهای فناورانه بهره ببریم و برای تامین انرژی به سراغ همه انرژیها همچون انرژی خورشیدی برویم. دانشمندان بر این باورند که تا چند سال آینده با توجه به مشکلاتی همچون اتمام سوختهای فسیلی یکی از بزرگترین منابع انرژی جهان گداخت هستهای به شمار میرود و اگر خواستار دستیابی به تکنولوژیهای پیشرفته هستیم باید برای استفاده از انرژی حاصل از گداخت هستهای برنامه ریزی جدی داشته باشیم و توانایی علمی آنرا هم داریم.
عضو هیات علمی دانشگاه اضافه کرد: توانایی استفاده از نیروگاه های گداخت هستهای میتواند ما را قادر به استفاده از منبع ارزان انرژی مشابه آنچه که در خورشید رخ میدهد بسازد. در گداخت هستهای نیاز به سوخت و غنی سازی اورانیوم نداریم و منبع آن ایزوتوپهای هیدروژن موجود در آبهای آزاد است. از این رو استفاده از فناوری شکافت هستهای برای تامین برق و شیرین سازی آب دریاهای مقدمهای برای بهره گیری از گداخت هستهای بشمار میآید.
|